Nowelizacja przepisów KPA

Rozpoznawanie spraw administracyjnych w wielu przypadkach cechuje przewlekłość. Problem ten ma szczególne znaczenie w odniesieniu do licznych postępowań związanych z działalnością gospodarczą, takich jak np. uzyskanie koncesji.

W Senacie RP trwają obecnie prace nad znowelizowaniem przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (zwanej dalej: KPA). W uzasadnieniu do projektu[1] wskazuje się, że powodem rozpoczęcia prac nad nowelizacją było m.in. częste niedotrzymywanie przez organy administracji publicznej terminów załatwiania spraw oraz nieefektywne informowanie stron
o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mają wpływ na ich sytuację prawną. Nowe przepisy mają wprowadzić rozwiązania, które pozwolą usprawnić postępowania administracyjne oraz skrócić czas ich trwania oraz przyczynić się do bardziej partnerskiego podejścia administracji do obywateli.

1. Wprowadzenie zasad rozstrzygania na korzyść strony

Nowelizacja przepisów KPA przewiduje zmiany w przepisach regulujących zasady prowadzenia postępowań administracyjnych poprzez dodanie art. 7a i art. 81a konstytuujących zasadę rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść strony. Zgodnie z ww. przepisami, jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego będzie nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostaną wątpliwości co do treści normy prawnej, bądź niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, wątpliwości te mają być rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu m.in. sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ. Celem wprowadzenia ww. zasad jest realizacja postulatu przyjaznej administracji.

2. Wprowadzenie instytucji ponaglenia organu

W celu zapewnienia większej klarowności i spójności regulacji KPA, a także efektywności zaskarżenia bezczynności lub przewlekłości projekt wprowadza ustawowe definicje pojęć bezczynność i przewlekłość oraz tworzy nowy środek ich zaskarżenia w postaci ponaglenia (w miejsce przewidzianego obecnie wezwania do usunięcia naruszenia prawa). Jednocześnie wprowadzenie obowiązku przekazania ponaglenia wraz z odpisami (a nie jak dotychczas oryginałami) akt postępowania, nie będzie wstrzymywało możliwości kontynuowania rozpoznawania sprawy przez organ I instancji.

3. Zmiana zasad informowania stron

Zgodnie z projektowanym art. 79a KPA w postępowaniu wszczętym na żądanie strony organ administracji publicznej będzie obowiązany do wskazania stronie przesłanek, których spełnienie zależy od strony, a które nie zostały na dzień wysłania informacji spełnione lub wykazane, co może skutkować wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony. Wprowadzenie tego przepisu ma na celu zmobilizowanie organów administracji do wnikliwego badania merytorycznej treści żądań strony na wszystkich etapach postępowania wszczynanego na żądanie strony.

4. Fakultatywny wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

Projekt przewiduje także wprowadzenie zasady fakultatywności wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Strona dalej będzie miała możliwość skorzystania ze swego prawa do dwukrotnego merytorycznego rozpoznania jej sprawy przez ten sam organ, jednak jednocześnie skorzystanie z tego uprawnienia nie będzie stanowiło przesłanki do złożenia skargi do sądu administracyjnego.

Z punktu widzenia przedsiębiorców, w tym także tych działających na rynku górniczym, projektowane zmiany należy ocenić pozytywnie. Zaproponowane rozwiązania z pewnością przyczynią się do przyspieszenia rozpoznawania spraw administracyjnych, usuną nadmierny formalizm oraz wprowadzą zasady rozstrzygania na korzyść przedsiębiorcy.

Obecnie projekt ustawy znajduje się na etapie prac w Senacie RP. Przewidywany termin wejścia w życie ww. przepisów to 1 czerwca 2017 r.