Na stronie internetowej RCL pojawiła się kolejna wersja projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw w wersji przyjmowanej przez Komitet Stały Rady Ministrów.
Warto przypomnieć, iż ostatnia duża nowelizacja prawa geologicznego i górniczego weszła w życie 1 stycznia 2015 roku. W ciągu 2 lat funkcjonowania nowelizacji zidentyfikowano problemy praktyczne, które mają wpływ na realizację zamierzeń ustawodawcy i prowadzenie postępowań administracyjnych, co stanowiło główny argument dla proponowanych zmian.
Najważniejsze zmiany przewidziane w projekcie to:
1. Nowe zasady dotyczące prawa pierwszeństwa
Projekt przewiduje zmianę brzmienia art. 15 Prawa geologicznego i górniczego, który mówi o tzw. prawie pierwszeństwa. Nowe brzmienie przepisu zakłada, że przedsiębiorca jest uprawniony (a nie tak jak było do tej pory, że przedsiębiorca ma roszczenie) do wnioskowania o ustanowienie na jego rzecz użytkowania górniczego z pierwszeństwem przed innymi.
Aktualnie przedsiębiorca ma 3 lata na zgłoszenie roszczenia oraz 3 miesiące na zawarcie samej umowy. Zmiany przewidują, że przedsiębiorca będzie musiał zgłosić swoje uprawnienie w ciągu 3 lat trwania prawa pierwszeństwa. W praktyce może to spowodować wiele problemów, ponieważ w wyniku tej zmiany nie będzie możliwe jednoznaczne określenie, kiedy przedsiębiorca powinien złożyć wniosek o zawarcie umowy o ustanowienie użytkowania górniczego, by organ zdążył taką umowę zawrzeć. Projekt nie wskazuje również co tak naprawdę spowoduje ewentualną odmowę zawarcia takiej umowy.
Dodatkowo, projekt wprowadza de facto nowe zmiany w samym uprawnieniu do wnioskowania o przyznanie prawa pierwszeństwa, ponieważ o to prawo będzie mógł starać się ten, kto:
-
rozpoznał kompleks składowania CO2 i udokumentował go w stopniu umożliwiającym sporządzenie planu zagospodarowania oraz uzyskał decyzję zatwierdzającą dokumentację geologiczną;
-
udokumentował złoże kopaliny w stopniu, który pozwala na sporządzenie planu zagospodarowania złoża oraz uzyskał decyzję, która zatwierdza dokumentację geologiczną. Przy czym znaczenie będzie miała okoliczność czy dokumentowanie nastąpiło na złożu dotychczas nierozpoznanym i nieudokumentowanym, w oparciu o koncesje na poszukiwanie, czy na złożu, które już było udokumentowane na podstawie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie. W tym drugim przypadku by uzyskać prawo pierwszeństwa konieczne będzie podniesienie kategorii rozpoznania złoża. Tylko w tej części gdzie kategoria została podniesiona przedsiębiorca nabędzie takie uprawnienie.
2. Najistotniejsze uproszczenia dla węglowodorów
2.1. Nowa procedura tzw. procedura „open door”
Nowelizacja wprowadza drugą (obok przetargu) procedurę udzielania koncesji węglowodorowych, tzw. procedurę „open door”, która daje możliwość przeprowadzenia postępowania przetargowego na wniosek przedsiębiorcy. Jednocześnie ustawodawca zachował obecnie obowiązującą procedurę, w której to Minister Środowiska wyznacza obszary, dla których zamierza udzielić koncesji. W opinii Ministerstwa Środowiska, nastąpi obniżenie kosztów wydawania samej koncesji, ponieważ procedura „open door” nie wymaga przygotowania informacji o obszarze. Pozwoli ona także przedsiębiorcom o wnioskowanie o obszary perspektywiczne z ich punktu widzenia
2.2. Uproszczenie postępowania kwalifikacyjnego
Przewidziano zmiany w zakresie postępowania kwalifikacyjnego, ponieważ zrezygnowano z obowiązku wykazywania się przez przedsiębiorcę doświadczeniem w zakresie poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania węglowodorów. Natomiast, w przypadku zmiany okoliczności wskazywanych przez przedsiębiorcę we wniosku koncesyjnym, nie będzie to automatyczną przesłanką do zmiany decyzji kwalifikacyjnej – będzie to uznaniowe, tj. organ koncesyjny będzie decydował czy zmienione okoliczności wskazują na konieczność zmiany tej decyzji.
2.3. Uproszczenie tzw. wspólnych operacji górniczych
Nowelizacja przewiduje zmiany w konstrukcji umów współpracy dotyczących wspólnych operacji górniczych, które już stosowane są powszechnie z innych państwach. Przewiduje się usunięcie przepisu, który nakazuje, aby udział operatora w kosztach i zyskach, które wynikają ze współpracy przedsiębiorstw przekraczał 50%. To może przyczynić się do częstszego stosowania takich umów w praktyce.
3. Problem koncesji 2020
3.1. Przedłużenie koncesji
Projekt zmienia art. 205 Prawa geologicznego i górniczego przez dodanie ust. 5, który przewiduje modyfikację procedury zmiany koncesji w odniesieniu do koncesji na wydobywanie węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze złoża. Dzięki tej zmianie będzie możliwe wydłużenie terminu obowiązywania koncesji po uzyskaniu opinii wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce wykonywania zamierzonej działalności. Do tej pory zamiast opinii wymagano uzgodnienia takich koncesji, co uzyskiwano w długotrwałym postępowaniu administracyjnym. Zaproponowana zmiana spowoduje znaczne skrócenie samej procedury i jest przede wszystkim odpowiedzią na postulaty przedsiębiorców, którzy zajmują się wydobywaniem węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze złóż. W przypadku wielu koncesji, które funkcjonują w obrocie prawnym ich termin ważności wygaśnie do 2020 r. toteż, głównym celem tych zmian jest przede wszystkim możliwość dalszej eksploatacji złóż węgla bez obowiązku uzyskiwania nowej koncesji. Koniecznym warunkiem zastosowania tej mniej uciążliwej procedury będzie brak innych, poza terminem ważności, zmian w zakresie koncesji przy jednoczesnym spełnieniu przez takie przedłużenie warunków racjonalnej gospodarki złożem.
3.2. Brak wymogu uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Ponadto, w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, dodano dwie litery do art. 72 ust. 2 pkt 2, które warunkowo wyłączają obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (lit. j – k).
Zgodnie z wprowadzaną zmianą, wymogu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie stosowało się w przypadku jednokrotnego wydłużenia terminu obowiązywania koncesji na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża, ale tylko w sytuacji, gdy ww. wydłużenie będzie uzasadnione racjonalną gospodarką złożem, a zakres samej koncesji nie będzie rozszerzony. W przypadku koncesji na wydobywanie węgla brunatnego obowiązują identyczne przesłanki z tym, że wydłużenie terminu obowiązywania koncesji będzie możliwe tylko do 6 lat.
Projekt przewiduje również wg woli przedsiębiorców działania zgodnie z dotychczasowymi przepisami i wymogami, w sytuacji kiedy procedura uzyskiwania takie decyzji środowiskowe jest już prowadzona.
Aktualnie projekt ustawy znajduje się na etapie opiniowania przez Stały Komitet Rady Ministrów. Więc przed nim jeszcze zatwierdzanie przez Radę Ministrów oraz głosowanie w Sejmie oraz Senacie, także nie można wykluczyć dalszych zmian w projekcie. Przewidywany termin wejścia w życie ustawy to lipiec 2018.