31 stycznia Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów zatwierdził nowelizację ustawy z dnia 12 grudnia 2017 r. zmieniającą m.in. ustawę Prawo geologiczne i górnicze („Nowelizacja”).
Kluczowe dla branży poszukiwawczo-wydobywczej zmiany dotyczą głównie węglowodorów. Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie procedury open door dla węglowodorów (przy pozostawieniu możliwości ogłoszenia przetargu przez organ koncesyjny), a także możliwość bezprzetargowego zwiększenia obszaru górniczego pod warunkiem, że mieści się to w udokumentowanej przestrzeni. Dalszą zmianą jest możliwość objęcia jedną decyzją inwestycyjną dwóch sąsiadujących złóż, w celu łącznej ich eksploatacji. Nowelizacja liberalizuje postępowanie kwalifikacyjne poprzez rezygnację z obowiązku wykazania się przez przedsiębiorcę doświadczeniem w zakresie poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania węglowodorów. Natomiast, w przypadku zmiany okoliczności wskazywanych przez przedsiębiorcę we wniosku koncesyjnym, nie będzie to automatyczną przesłanką do zmiany decyzji kwalifikacyjnej – będzie to uznaniowe, tj. organ koncesyjny będzie decydował czy zmienione okoliczności rzutują na konieczność zmiany w/w decyzji.
Rozszerzono katalog przesłanek odmowy udzielenia koncesji poprzez dodanie „interesu surowcowego państwa” oraz dodano przesłankę cofnięcia koncesji w przypadku wygaśnięcia użytkowania górniczego, bez względu na przyczynę. Nowelizacja zmienia też zasady dot. przedłużania koncesji węglowodorowych w fazie poszukiwania i rozpoznawania poprzez zniesienie limitu czasowego 2 lat.
Z kolei faza wydobywania będzie mogła być przedłużona na czas niezbędny do zakończenia wydobywania węglowodorów ze złóż.
W zakresie projektów robót geologicznych dodano przesłankę odmowy ich zatwierdzenia w sytuacji, gdy rodzaj i zakres projektowanych robót geologicznych oraz sposób ich wykonania nie odpowiadają celowi tych robót. Nowelizacja wprowadza także zmiany w zakresie informacji geologicznej i wprowadza obowiązek przekazywania bieżącej informacji geologicznej pochodzącej z badań geofizycznych związanych z występowaniem złóż węglowodorów.
Zmienione przepisy przedłużają również okres na złożenie wniosku o przekształcenie „starych” koncesji w koncesję łączną – do dnia 31 grudnia 2018 r.
Newralgiczną kwestią jest nowelizacja w zakresie prawa pierwszeństwa w ustanawianiu użytkowania górniczego w przypadku przejścia z fazy rozpoznawczej do wydobywczej. Przedsiębiorca będzie miał zagwarantowane to prawo przez okres 3 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną złoża kopaliny, ale jeśli w tym czasie nie zawrze umowy o ustanowienie użytkowania górniczego, utraci to prawo. Zmiana jest problematyczna w tym zakresie, że organ koncesyjny nie jest zobligowany do ustanowienia prawa użytkowania górniczego, a jedynie „może” zawrzeć z przedsiębiorcą stosowną umowę. Jeśli umowa taka nie zostanie zawarta we wskazanym 3-letnim okresie, przedsiębiorca straci prawo pierwszeństwa. W wyniku tej zmiany trudno będzie określić, kiedy przedsiębiorca powinien złożyć stosowny wniosek o zawarcie umowy o ustanowienie użytkowania górniczego, by organ zdążył taką umowę zawrzeć. Brak również wskazania kryteriów, które mogłyby powodować ewentualną odmowę zawarcia takiej umowy.
Istotną zmianą jest również objęcie własnością górniczą gazów szlachetnych, a także złóż pierwiastków ziem rzadkich oraz bursztynu, co oznacza stosowanie do nich przepisów o użytkowaniu górniczym.
Nowelizacja wprowadza zmiany także w innych ustawach właściwych dla działalności poszukiwawczo-wydobywczej, w tym m.in. w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2017 r. poz. 1405). W zakresie uzyskiwania decyzji środowiskowych nowelizacja wprowadza ułatwienia dla zmian koncesji na wydobywanie węgla kamiennego oraz węgla brunatnego, udzielonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji oraz zmian takich koncesji uzyskanych przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo geologiczne i górnicze z 1994 r. poprzez umożliwienie uzyskania decyzji środowiskowej na podstawie karty informacyjnej przedsięwzięcia.
Nowelizacja szczegółowo normuje również przepisy przejściowe, wskazując które regulacje należy stosować w odniesieniu do trwających postępowań. Projektowana Nowelizacja jest w toku procesu legislacyjnego i o jej ostatecznej treści zadecyduje głosowanie w Sejmie i Senacie.