Dnia 13 września 2016 r. został opublikowany projekt ustawy o Polskiej Służbie Geologicznej („Projekt Ustawy”). Głównym celem projektowanych przepisów jest utworzenie Polskiej Służby Geologicznej („PSG”) – nowej agencji wykonawczej, która ma zapewnić efektywną realizację polityki geologicznej Państwa. Poniżej zostało zamieszczone podsumowanie najważniejszych przepisów Projektu Ustawy.
1. Zgodnie z Projektem Ustawy, dotychczasowe zadania służby geologicznej wykonywane przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy („PIG-PIB”) zostaną przejęte przez PSG.
2. Organem wykonawczym i zarządzającym PSG będzie Prezes, wybierany na pięcioletnią kadencję przez ministra właściwego do spraw środowiska. Projekt Ustawy nie określa siedziby PSG ani lokalizacji oddziałów terenowych.
3. Poza przejęciem dotychczasowych zadań PIG-PIB, PSG zostały przyznane nowe uprawnienia, do których należą w szczególności:
a) prowadzenie kontroli działalności wykonywanej na podstawie prawa geologicznego i górniczego, w tym kontrola legalności wykonywania robót geologicznych;
b) ocena prawidłowości ustalania opłaty eksploatacyjnej;
c) weryfikacja wycen informacji geologicznej;
d) opiniowanie w ramach postępowania o zatwierdzenie dokumentacji geologicznej;
e) wykonywanie rekultywacji gruntów należących do Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych osób prawnych, po wyrobiskach wykonywanych bez koncesji, w sytuacji kiedy nie można ustalić podmiotu odpowiedzialnego.
4. PSG będzie mogła, za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska, tworzyć spółki kapitałowe oraz nabywać i obejmować akcje i udziały w takich spółkach.
5. W przypadku spółek, w których PSG jest udziałowcem bądź akcjonariuszem, Służbie będzie przysługiwało prawo pierwokupu akcji lub udziałów w tychże spółkach.
6. Projekt Ustawy przewiduje również powołanie Straży Geologicznej, jako państwowej umundurowanej formacji uzbrojonej do spraw zwalczania naruszeń przepisów prawa geologicznego i górniczego. Podstawowe uprawnienia Straży Geologicznej obejmą m.in.:
a) prawo do zatrzymywania i kontroli środków transportu;
b) prawo do przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc, w przypadkach uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia;
c) prawo ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia;
d) prowadzenie dochodzeń, działanie w charakterze oskarżyciela publicznego, uprawnienia do nakładania grzywien i mandatów;
e) prawo do noszenia broni palnej, kajdanek i pałki służbowej;
f) możliwość zastosowania środków przymusu bezpośredniego, a w uzasadnionych przypadkach wskazanych w ustawie także broni palnej.
7. PSG będzie prowadziła samodzielną gospodarkę finansową, a jej przychody będą składały się przede wszystkim z:
a) wpływów z opłat za wydanie opinii w toku postępowania o zatwierdzanie dokumentacji geologicznej (od 200,00 do 5.000,00 zł);
b) wpływów z opłaty eksploatacyjnej (35% wpływów z opłaty, a w przypadku obszarów morskich 85% wpływów z opłaty);
c) wpływów z tytułu rozporządzania prawem do informacji geologicznej należącej do Skarbu Państwa.
8. Nadzór nad przekazaniem zadań i obowiązków PSG będzie sprawował powołany przez ministra właściwego do spraw środowiska pełnomocnik, pełniący tymczasowo funkcję Prezesa PSG.
9. Planowanym jest aby Projekt Ustawy wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.
Powyższe uwagi odnoszą się do Projektu Ustawy opublikowanego dnia 13 września 2016 r. Należy zauważyć, że Projekt Ustawy jest obecnie przedmiotem konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych, co oznacza, że może ulec zmianom przed jego złożeniem w Parlamencie.