Nowelizacja prawa geologicznego i górniczego z lipca 2014 r. wprowadziła istotne zmiany w zasadach udzielania i wykonywania koncesji węglowodorowych.
Większość zmian, z pewnymi wyjątkami wskazanymi w nowelizacji, nie będzie dotyczyła wykonywania już udzielonych koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż węglowodorów. Co do zasady będą one realizowane na dotychczasowych warunkach.
Jednak dla przedsiębiorców posiadających koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie (lub samo rozpoznawanie) węglowodorów przewidziano w art. 9 nowelizacji możliwość przejścia do nowego systemu poprzez przekształcenie koncesji w tzw. koncesję łączną obejmującą poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie.
Przed podjęciem decyzji przedsiębiorca musi dokładnie przeanalizować konsekwencje związane z przekształceniem koncesji, choć czasu na to nie ma zbyt wiele.
Przede wszystkim, zgodnie z art. 9 noweli przedsiębiorca „w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy, ma prawo do przekształcenia tej koncesji w koncesję na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża”. Pierwsze pytanie jakie nasuwa się na myśl to czy okres 2 lat należy liczyć jako okres, w którym przedsiębiorca powinien już otrzymać decyzję o przekształceniu czy jest to termin na złożenie wniosku?
Wskazówki w tym względzie zawiera uzasadnienie do nowelizacji, w którym można przeczytać, że art. 9 nowelizacji „zapewnia wszystkim przedsiębiorcom posiadającym dotychczas koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie złoża węglowodorów (…) możliwość wystąpienia przez te podmioty w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie projektowanych zmian z wnioskiem o przekształcenie”. Treść uzasadnienia wskazuje na przyjęcie przez ustawodawcę wariantu z 2-letnim terminem na złożenie wniosku.
Jeżeli chodzi o wymogi dotyczące wniosku to zastosowanie znajdą art. 24 i art. 25 PGiG, co istotne, już w nowelizowanym brzmieniu. Z uwagi na kształt koncesji łącznej nowością jest określenie proponowanego czasu, na jaki koncesja ma być udzielona, w tym czasu trwania fazy poszukiwawczo-rozpoznawczej oraz fazy wydobycia, jak również określenie harmonogramu realizacji prac i robót geologicznych.
Konieczne jest także przekazanie opisu dotychczas wykonanych prac geologicznych, w tym robót geologicznych, oraz przedstawienie ich wyników. Opis ten będzie stanowił podstawę do oceny dotychczasowego wykonywania koncesji jak i będzie pomocny przy ocenie proponowanej długości fazy poszukiwania i rozpoznawania.
Aby zrównać uprawnienia przedsiębiorców działających w nowym systemie jak i tych chcących do niego przejść, również w przypadku przekształcenia przewidziano możliwość ubiegania się o koncesję wraz z innymi podmiotami, na podstawie umowy o współpracy. Wiąże się to zarówno z koniecznością wskazania we wniosku stron umowy o współpracy (operatorem jest zawsze przedsiębiorca, na rzecz którego została przyznana koncesja) jak i określenia proponowanych przez strony udziałów w kosztach prac geologicznych.
Warunki przekształcenia koncesji
Warunkiem przekształcenia koncesji jest pozytywne przejście weryfikacji, do której stosuje się przepisy o postępowaniu kwalifikacyjnym. Wobec wszystkich podmiotów składających wniosek przeprowadzana jest ocena, we współpracy z właściwymi organami, czy podmioty te nie są zależne od państwa trzeciego, a gdy taka zależność istnieje czy nie zagraża bezpieczeństwu państwa.
Dodatkowo wobec operatora oceniane jest także wykonywanie działalności na podstawie koncesji, której dotyczy wniosek o przekształcenie, zgodnie z warunkami w niej określonymi lub wykazanie się doświadczeniem polegającym na rozpoznaniu i udokumentowaniu co najmniej jednego złoża węglowodorów.
W przypadku posiadania decyzji o uzyskaniu pozytywnej oceny z postępowania kwalifikacyjnego nie jest prowadzona dodatkowa ocena w zakresie niezbędnego doświadczenia i bezpieczeństwa państwa.
Jeżeli koncesja ma zostać przekształcona na rzecz kilu podmiotów, ocenie i weryfikacji podlega również projekt umowy o współpracy. Dopiero w przypadku jego akceptacji możliwe jest udzielenie koncesji na rzecz stron umowy o współpracy. Konsekwencją nieprzekazania umowy jest umorzenie postępowania o przekształcenie koncesji. Jednakże, nie ma przeszkód, by w takiej sytuacji przedsiębiorca zmodyfikował wniosek i występował o przekształcenie koncesji samodzielnie. Niemniej jednak, sama procedura ulegnie przedłużeniu.
Wskazać należy, że w przypadku przedłużającego się postępowania koncesja nie wygaśnie. Wynika to z treści nowelizacji, która w art. 9 ust. 14 wskazuje, iż w sytuacji gdy w toku postępowania w sprawie przekształcenia koncesji upłynie termin jej obowiązywania, nie wygasa ona do czasu zakończenia tego postępowania.
Przed przekształceniem koncesji konieczne jest również uzyskanie stosownych opinii i uzgodnień.
Przesłanki odmowy przekształcenia to, poza przypadkami wymienionymi w art. 29 PGiG, brak pozytywnej weryfikacji odnośnie podlegania kontroli państwa trzeciego, bezpieczeństwa państwa a w przypadku operatora również doświadczenia.
W sytuacji odmowy przekształcenia przedsiębiorca może wykonywać koncesję na dotychczasowych zasadach, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów przejściowych.
Naszym zdaniem
Przejście do fazy wydobycia dla przedsiębiorców posiadających koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie może dobywać się w dwóch wariantach:
-
dokończenie wykonywania koncesji (z ograniczoną przez przepisy przejściowe możliwością przedłużania koncesji) a następnie wystąpienie z wnioskiem o udzielenie koncesji na wydobywanie;
-
lub poprzez przekształcenie koncesji.
Kwestie dotyczące pierwszego wariantu zostaną wyjaśnione w kolejnych wpisach.
W odniesieniu do przekształcenia, najistotniejsze elementy, które przedsiębiorca powinien wziąć pod uwagę to:
-
brak podlegania przepisom przejściowym dotyczącym prawa pierwszeństwa;
-
konieczność zawarcia nowej umowy o ustanowienie użytkowania górniczego;
-
potencjalna możliwość wydłużenia okresu poszukiwania i rozpoznawania na okres 5 lat - decydujący będzie nowy PRG oraz informacja o dotychczas przeprowadzonych robotach;
-
w razie odmowy przekształcenia, możliwość wykonywania koncesji na dotychczasowych zasadach (nawet gdy przedsiębiorca nie przeszedł weryfikacji);
-
możliwość dzielenia koncesji z innymi podmiotami - należy mieć na uwadze kwestię doprecyzowania praw do informacji geologicznej uzyskanej na podstawie dotychczas wykonanych robót geologicznych.
Ponadto, pewne aspekty wykonywania prawa przekształcenia powinny być potwierdzone przez organ koncesyjny. Należą do nich m.in.:
-
termin na realizację prawa do przekształcenia koncesji – czy okres 2 lat dotyczy uzyskania decyzji o przekształceniu czy też jest terminem na złożenie wniosku;
-
kwestia zabezpieczenia roszczeń z tytułu niewykonania koncesji. Ustawa odsyła do stosowania nowych przepisów, pomijając art. 49x PGiG, który stanowi o ustanowieniu przez przedsiębiorcę obowiązkowego zabezpieczenia. Jednocześnie odsyła także do przepisów o treści koncesji, w której powinna znaleźć się również informacja o warunkach zabezpieczenia określonego zgodnie z art. 49x ust. 1 PGiG. Wątpliwość tą należałoby rozwiać przed podjęciem decyzji o przekształceniu koncesji, gdyż wysokość zabezpieczenia determinowana jest wysokością kosztów prac i robót geologicznych i może stanowić do 20% ich wartości.